Scenariusz nr 5 Podaż leku drogą domięśniową
Efekty kształcenia
- Przygotowuje i podaje leki różnymi drogami, samodzielnie lub na zlecenie lekarza,
- Bezpiecznie stosuje środki dezynfekcyjne i segreguje odpady medyczne,
Przygotowanie sali symulacyjnej
– sala zabiegowa,
– krzesło zabiegowe,
– trenażer ręki lub pośladka,
– sprzęt do wykonania iniekcji,
Podstawy teoretyczne
- Metody wyznaczania miejsca wstrzyknięcia domięśniowego:
W okolicę mięśnia pośladkowego średniego:
Metoda brzuszno – pośladkowa według von Hochstettera: pacjent leży rozluźniony na plecach lub na boku. z lekko ugiętymi kolanami i lekko podciągniętą ku górze ręką. Jeżeli wykonuje się wkłucie w prawy pośladek, należy położyć opuszkę lewego palca wskazującego na prawy kolec biodrowy przedni górny i odsunąć palec środkowy tej samej ręki wzdłuż grzebienia kości biodrowej ku tyłowi, aż palce będą maksymalnie rozsunięte; wkłucia dokonuje się w dolnej 1/3 trójkąta utworzonego przez palec wskazujący i środkowy. Jeżeli wykonuje się wkłucie w lewy pośladek, należy położyć opuszkę lewego palca środkowego na lewy kolec biodrowy przedni górny i odsunąć palec wskazujący tej samej ręki wzdłuż grzebienia kości biodrowej do tyłu, aż palce będą rozsunięte: wkłucia dokonuje się w dolnej 1/3 trójkąta utworzonego przez palce środkowy i wskazujący.
Metoda według Sachtlebena: pacjent leży rozluźniony na plecach lub na boku z lekko ugiętymi kolanami i lekko podciągniętą ku górze ręką. Pielęgniarka stoją przed pacjentem leżącym na lewym boku kładzie palec wskazujący prawej ręki na grzebieniu kości biodrowej w taki sposób, żeby kolec biodrowy przedni górny leżał w „C” utworzonym przez palec wskazujący i kciuk: miejsce wkłucia znajduje się na linii między środkowym stawem palca wskazującego a krętarzem większym poniżej grzebienia kości biodrowej na szerokość: 1 palca (około 2,5 cm) u dzieci o wzroście do 0,75 m; 2 palca (około 5 cm) u dzieci o wzroście do 1,25 m; 3 palca (około 7,5 cm) u dorosłych.
W okolicę mięśnia pośladkowego wielkiego.
Metoda kwadrantów: pacjent leży rozluźniony na brzuchu, z palcami stóp skierowanymi ku sobie rękami swobodnie obejmującymi poduszkę, lub na boku (kończyna dolna jest leżąca od dołu jest wyprostowana, a znajdująca się od góry jest zgięta). Należy poprowadzić linię pionową od grzebienia kości biodrowej przez środek pośladka oraz linię poziomą od górnej części szpary pośladkowej do końca biodrowego przedniego górnego, wyznaczając w ten sposób 4 kwadraty. Górny zewnętrzny kwadrat należy podzielić dwiema przekątnymi, miejsce ich przecięcia wyznacza miejsce wkłucia. Z powodu braku kostnego punktu odniesienia oraz zmiennej budowy (anatomia pośladka) istnieje duże prawdopodobieństwo nieprawidłowego wyznaczenia miejsca wstrzyknięcia i dlatego ta metoda nie jest polecana.
W okolicę uda (głowa boczna mięśnia czworogłowego): pacjent leży na plecach, boku bądź siedzi. Wstrzyknięcie wykonuje się w zewnętrzną część uda. Należy położyć jedną rękę na szerokości dłoni poniżej krętarza większego, drugą zaś na szerokość dłoni powyżej kolana, odwiedzione kciuki dłoni wyznaczą linię między nimi, wstrzyknięcia dokonuje się w środek 1/3 części tej linii.
W okolicę ramienia (mięsień naramienny): pacjent leży na plecach, boku lub siedzi. Wstrzykniecie wykonuje się po zewnętrznej stronie rozluźnionego ramienia (nie powinno być skręcone), na szerokości 2-3 palców poniżej wyrostka barkowego łopatki (wykonanie wstrzyknięcia w środkową i dolna część ramienia może uszkodzić nerw promieniowy). Istniejąca w okolicy ramienia zgrupowania niewielka masa mięśniowa pozwala na wstrzykiwanie małych ilości leku w wyjątkowych sytuacjach. Maksymalnie 2 ml.
Przeciwwskazania do wstrzyknięcia domięśniowego:
– Stany zapalne lub ropne w miejscu wstrzyknięcia,
– Zmiany patologiczne na skórze np. wysypka,
– Zwłóknienie w tkance mięśniowej i (lub) podskórnej,
– Skłonność do krwawień lub leczenie środkami przeciwzakrzepowymi,
– Podejrzenie zawału serca (ze względu na ewentualne leczenie fibrynolityczne),
– Wstrząs,
- Powikłania wstrzyknięcia domięśniowego:
– Ropień poinfekcyjny, najczęściej u pacjentów z obniżoną odpornością – np. leczonych cytostatykami, chorych na cukrzycę,
– Miejscowa reakcja alergiczna na podamy lek,
– Jałowa martwica mięśni. zwłaszcza przy stosowaniu kortykosteroidów,
– Zwłóknienie i stwardnienie tkanki podskórnej,
– Zanik tkanki podskórnej,
– Upośledzone wchłanianie leku,
– Bolesność wskutek częstych wstrzyknięć w to samo miejsce,
– Szybsze wchłanianie i działanie leku wskutek podaniu go do naczynia krwionośnego w wyniku niewykonania aspiracji,
– Krwiak podskórny wskutek przekłucia naczynia krwionośnego,
– Zator tłuszczowy W wyniku podania leku oleistego do naczynia krwionośnego,
– Wstrząs anafilaktyczny, zespól Hoigne – zespól Nicolau w wyniku podania leku w postaci kryształków lub zawiesiny, np. penicyliny, do naczynia krwionośnego,
– Utrudnione wchłanianie leku oraz możliwość powstania martwicy lub długotrwałego jałowego nacieku W wyniku podania leku do tkanki tłuszczowej (zastosowanie zbyt krótkiej igły lub wykonanie zbyt płytkiego wkłucia),
– Uszkodzenie nerwu kulszowego przez. niewłaściwe wyznaczenie miejsca wkłucie,
– Złamanie igły,
Lista kontrolna czynności
