Scenariusz nr 11 Wykonanie pulsoksymetrii
Efekty kształcenia
- Wykonuje pulsoksymetrię i kapnometrię,
Przygotowanie sali symulacyjnej
– sala szpitalna,
– łóżko,
– trenażer kończyny górnej,
– manekin całopostaciowy z możliwością monitorowania saturacji,
Podstawy teoretyczne
Obwodowe wysycenie krwi tlenem, czyli saturacja (SpO2), a jej pomiar wraz z tętnem, czyli pulsoksymetria używana jest podczas każdego badania pacjenta. Co więcej, pulsoksymetria wychodzi poza obszar specjalistycznych badań wykonywanych przez personel medyczny do powszechnego użytku przez laików (przede wszystkim sportowców). Pozwala zidentyfikować hipoksję tkanek i na bieżąco poddawać ocenie efektywność tlenoterapii. Saturacja krwi (SaO2) to stosunek utlenowanej hemoglobiny do całej hemoglobiny we krwi. W rzeczywistości mierzymy saturację częściową (SpO2), czyli stosunek sumy hemoglobiny utlenowanej, methemoglobiny i karboksyhemoglobiny do całej hemoglobiny zawartej we krwi.
Klasyczna pulsoksymetria polega na oznaczeniu utlenowania krwi (wysycenia hemoglobiny tlenem) oraz obecności tętna na obwodzie, wyrażonych w postaci krzywej pletyzmograficznej. Techniczna strona badania polega na pomiarze wytwarzanego przez tętniącą krew przepływu pulsacyjnego oraz analizie różnic absorpcji światła przez oksyhemoglobinę i de oksyhemoglobinę.
Urządzenie pomiarowe wykorzystuje dwie diody emitujące światło czerwone i podczerwone o określonej wcześniej długości fali oraz fotodetektor. W zakresie światła czerwonego oksyhemoglobina pochłania mniej światła niż karboksyhemoglobina, a w zakresie podczerwonym jest odwrotnie.
Czujnik zakłada się na dowolny palec lub na płatek ucha. Przy pomocy specjalnie skonstruowanych czujników możliwy jest także pomiar na skórze czoła lub przegrodzie nosowej. Wynik pulsoksymetrii jest wartością uśrednioną. Według Intensywnej terapii dorosłych są to wartości z okresu od 2 do 16 sekund . Należy pamiętać, że gwałtowny spadek ciśnienia parcjalnego tlenu (PaO2) powoduje pewne opóźnienie we wskazaniach pulsoksymetrii, które zależy od miejsca pomiaru. Chociaż nowe pulsoksymetry posiadają opcję wykrywania nagłych zmian prężności tlenu we krwi. W przypadku pomiaru na palcu opóźnienie to sięga 25-35 sekund, natomiast na płatku ucha wynosi 10-20 sekund.
SpO2 w granicach 92-98% można uważać zazwyczaj za prawidłową, gdy pacjent oddycha powietrzem atmosferycznym (FiO2=0,21). Wynik poniżej 92% świadczy o niewydolności oddechowej i odpowiada ciśnieniu parcjalnemu tlenu (pO2) < 60 mm Hg. Podczas tlenoterapii pacjent powinien prezentować się SpO2 w granicach 99-100%. Wartości SpO2 w gazometrii prezentują się mniej więcej w ten sposób: SpO2 100% = pO2 90 mm Hg, SpO2 92% = pO2 60 mm Hg, SpO2 60% = pO2 30 mm Hg, SpO2 50% = pO2 27 mm Hg.
W wielu sytuacjach pomiar SpO2 może być niemiarodajny lub fałszywy, dlatego należy interpretować wynik, uwzględniając stan kliniczny pacjenta. Należy pamiętać, że brak wyniku (brak odczytu) też jest wskazówką dotyczącą stanu wentylacji i perfuzji. Przyczynami błędnego pomiaru może być wiele czynników, takich jak:
– wszelkiego rodzaju artefakty (ruch pacjenta, dreszcze, które są bardzo częstymi przyczynami),
– niska perfuzja obwodowa (ciśnienie skurczowe poniżej 80 mmHg – zmniejsza jakość sygnału dając fałszywy wynik na stałym poziomie 85%),
– hipotermia,
– niskie wartości hemoglobiny (niedokrwistość),
– methemoglobinemia (niskie wartości SpO2 są zawyżone, a wysokie zaniżone)
– zatrucie tlenkiem węgla,
– lakier do paznokci niebieskie, zielone i czarne mogą przyczyniać się do fałszowania wyniku.
Lista kontrolna czynności
