Scenariusz nr 9 Toaleta dróg oddechowych u pacjenta zaintubowanego

Efekty kształcenia

• Wykonuje gimnastykę oddechową, drenaż ułożeniowy, inhalację i odśluzowywanie dróg oddechowych.

Przygotowanie sali symulacyjnej

– sala dydaktyczna,

– łóżko,

– manekin całopostaciowy z drogami oddechowymi lub trenażer do intubacji,

– rurki intubacyjne 7,0 –  7,5 – 8,0,

– systemy do mocowania rurek intubacyjnych,

– ssak,

– cewniki do odsysania różne rozmiary,

Podstawy teoretyczne

Obecność fizjologicznej wydzieliny w drogach oddechowych jest zjawiskiem fizjologicznym, elementem naturalnych mechanizmów obronnych potrzebnym dla zachowania drożności dróg oddechowych i zapobiegania infekcji. Zaburzony klirens (ilość/czas) wydzieliny w drogach oddechowych może być przyczyną wystąpienia niedodmy i zapalenia płuc oraz może przyczynić się do rozwinięcia niewydolności oddechowej.

Przyczyną szpitalnego zapalenia płuc i odrespiratorowego zapalenie płuc (VAP) są infekcje dolnych dróg oddechowych poprzedzone kolonizacją lub zakażeniem górnych dróg oddechowych. Tak, więc większość występujących macierzystych zapaleń płuc z mikro- lub makroaspiracji spowodowanych jest aspiracją wydzieliny z górnych dróg oddechowych. Bakterie Gram-ujemne oraz Staphylococcus aureus najczęściej zastępują fizjologiczną florę bakteryjną górnych dróg oddechowych u pacjentów hospitalizowanych więcej niż 5 dni.

Wykonywanie toalety dróg oddechowych oraz higiena jamy ustnej, są ważne dla zachowania

drożności i zapobiegania infekcji układu oddechowego. Niedrożność dróg oddechowych na

skutek zaburzenia oczyszczania drzewa oskrzelowego może doprowadzić do ostrej niewydolności oddechowej i stać się przyczyną przyjęcia pacjenta do OIT. Pielęgnowanie dróg oddechowych ze względu na wieloaspektowość zagadnienia powinno być rozpatrywane w zakresie następujących kwestii:

– Sprzętu i osprzętu do respiratoroterapii

– Higieny jamy ustnej/nosowej

– Odsysania wydzieliny z dróg oddechowych

– Kontroli wydzielania/ilości wydzieliny w drogach oddechowych

– Fizjoterapii klatki piersiowej

– Komfortu pacjenta

Rutynowe odsysanie wydzieliny z dróg oddechowych jest często wykonywane w oparciu o błędne założenie, że utrzymuje to drożność dróg oddechowych i zapobiega zakażeniu. Należy jednak pamiętać, że odsysanie powoduje uszkodzenia błony śluzowej, a tym samym ułatwia adhezję bakterii. Odsysanie wydzieliny wiąże się z wieloma szkodliwymi skutkami jak obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu, obniżenie ciśnienia tętniczego.

Zaleca się aby odsysanie tchawicy należy wykonywać tylko “w razie potrzeby”. Zaleca się

stosowanie zamkniętego systemu do odsysania, jednak rutynowe stosowanie tych

urządzeń nie jest konieczne. Zaleca się mycie i dezynfekcję rąk przed i po wykonaniu zabiegu (dla każdego pacjenta osobno) jako ważny element zapobiegania zakażeniom krzyżowym.

Nie zaleca się stosowania soli fizjologicznej do rozrzedzania wydzieliny.

Zagrożenia i możliwe powikłania:

– niebezpieczeństwo przemieszczenia rurki w drogach oddechowych,

–  uszkodzenie nabłonka tchawicy,

–  sprowokowanie kaszlu i podwyższenia ciśnienia w klatce piersiowej oraz ciśnienia

śródczaszkowego

–  zaburzenia hemodynamiczne,

– ryzyko zakażenia układu oddechowego,

– ryzyko zakażenia gałki ocznej,

Lista kontrolna czynności